Ten drugi Golesz

Golesz nad Jasłem to nader interesujące miejsce. O zamku goleskim pisze się dosyć często, jest też wdzięcznym tematem spotkań regionalistów z młodzieżą. Chyba jednak niewiele osób wie, że w naszym powiecie jeszcze jedno miejsce nosi takie samo miano. Jest to wzgórze pomiędzy Żmigrodem a Kątami, w sąsiedztwie słynnej już Grzywackiej Góry.

Nazwa Golesz oznacza goły, odkryty teren. W dawnych czasach karczowano bądź wypalano drzewa na niektórych wzgórzach aby zapewnić dobry widok i ułatwić sygnalizację. Służyło to więc głównie bezpieczeństwu. W przypadku inwazji, ze szczytów wzgórz dawano sygnały przy pomocy ognia. Z takiego miejsca daleko roznosił się dźwięk trąb, czy rogów, którymi ” grzmiano na trwogę”.

Biorąc pod uwagę znaczenie drogi na południe i zagrożenie inwazją z tamtej strony oraz bardzo aktywne w Beskidach, od średniowiecza po rozbiory, bandy opryszków, miejsce to miało zapewne strategiczne znaczenie dla wiele znaczącego niegdyś Żmigrodu jak też innych miast nad Wisłoką i dużej części Podgórza.

Podobnie jak jasielski, również ten Golesz dziś w większej części jest porośnięty lasem, jednak pozostaje wspaniałym miejscem obserwacyjnym (452 m n.p.m). Ze wzgórza nad Kątami mamy stąd daleki widok na dolinę Wisłoki i drogi wiodące od południa w głąb Podkarpacia, tej z Ożennej przez Krempną i drugiej – od Mrukowej. Za rzeką, daleko na południe wzrok sięga na szczyty wzgórz leżących aż za granicą kraju, w przeciwnym kierunku widać Nowy Żmigród i dolinę Wisłoki. Golesz patrzy ponad Żmigrodem, Osiekiem, Dębowcem i Jasłem na swego słynnego, choć sporo niższego imiennika (387 m n.p.m.).

Wzgórze to sąsiaduje z Górą Grzywacką (567 m n. p. m), od której oddziela go wąwóz z potokiem  „Śrybna” (od Srebra, które ponoć kiedyś tu wydobywano), a bardziej od strony Starego Żmigrodu miejsce zwane nota bene „Spoleniska”. Z drugiej strony wzgórze obniża się ku zachodowi w stronę doliny Wisłoki. Skrajne wzniesienie, od Skalnika i Brzezowej, nosi nazwę Winnicy.

Na mapie: Kąty i okolice, Golesz zaznaczony kwadratem, w kołach pradawne fortalicje (grodziska, zamczyska) w Mrukowej, Brzezowej (Walik)  i Starym Żmigrodzie.