Habsburgowie, po tym jak zajęli te tereny w 1772 r., zabrali się za ich inwentaryzowanie. Końcem XVIII wieku powstawały mapy i robiono spisy gospodarstw i plonów. Z tej to epoki, dokładnie z 1787 roku pochodzi opis granic wsi Kąty, którego tu fragment zamieszczam. Opis ten zrobiony został w wyniku specjalnego obchodu, w którym brali udział plenipotenci czyli pełnomocnicy rządowi oraz przedstawicieli poszczególnych miejscowości, z którymi Kąty graniczyły.
Przedstawiam tutaj fragment opisu dot. granic północnych wspólnych z miastem Żmigród Nowy i wsią Żmigrodem Starym. Ciąg dalszy (może kiedyś go zamieszczę) obejmuje opis granic z Łysą Górą, Myscową, Hałbowem, Desznicą, Skalnikiem i Brzezową.
Opis pochodzi z materiałów tzw pierwszego katastru gruntowego Galicji, nazwanego od imienia władcy metryką józefińską. Zanim przystąpiono do pomiarów gruntów robiono opis granic.
Warto zauważyć, że granice określane były według położenia kopców kamieni. Członkowie komisji wędrowali od kopca do kopca odmierzając odległości według ówczesnych miar austriackich. Posługiwali się sążniem wiedeńskim. Jeden sążeń równał się 6 stopom, co odpowiadało długości 1,89 m. Podczas tej podróży z komisją spisową napotykamy łoziny, tarninę i las. Przechodzimy koło potoków, ról kąckich gospodarzy. Dowiadujemy się kto był wójtem i przysiężnym tej wsi i sąsiednich. Jest tu trochę ciekawych informacji. Starałem się zachować oryginalną pisownię jak w rękopisie.
Ciekawe, czy któryś z kopców dziś jeszcze istnieje. Może warto kiedyś zrobić wycieczkę według opisanej tu trasy…
Opisanie y rozmiar granic Wsi Kątów w przytomności wyrażonych [?] od Państw wyznaczonych Plenipotentów y z Pospólstwa wybranego wójta i Przysiężnych mężów
Sporządzone Dnia 6-go 9-bra 1787 Roku.
Ta wieś graniczy od północy z Miastem Żmigrodem
Od wschodu z Starem Żmigrodem, Łysągórą i Myscową
Od Południa z Hałbowem y Desnicą,
Od Zachodu z Kalnikiem y Brzezową przez wodę.
Ściana graniczna Kątów od Miasta Żmigroda.
Anayprzód począwszy od Rzeki Wisłoki, która dzieli stronę wschodnią Kątów od Żmigroda idąc grunta wsi Kątów od pól wsi Wielkiej Mytarzy y części gruntów wsi Brzezowy Dóbr Kameralnych brzegiem rzeczonej rzeki Wisłoki, przy dokończeniu łozin X.X. Dominikanów Żmigrodzkich po lewej ręce Kątów idąc między tarniami ex oposito [na przeciwko] łozin kopiec usypany jest.
Od wspomnianego kopca pod wschód słońca obróciwszy się przeszedłszy drogę od Żmigroda do Kątów idąc pod pasieką czyli Tarniami Kopiec (-) jest na sążni 23.
Dalej od tego Kopca wprost postępując w górę pod wschód powyżej Potoka Wir zwanego Lasem X.X. Dominikanów Żmigrodzkich płynącego za samem rzeczonych XX. Dominikanów lasem z krzaków w górę wyszedłszy kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 113.
Od tego dalej w górę i wprost kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 81.
Postępując dalej płaziną las X.X Dominikanów po lewej ręce a grunta kąckie po prawej kopiec usypany jest od poprzedniego na sążni 144. Od rzeczonego kopca wprost pod wschód słońca postępując kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 24.
Od rzeczonego kopca dalej idąc nad polem Szymona Parylaka z Kątów kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 119.
Dalej wprost pod wschód słońca idąc pod polem Tomasza Gierlickiego poddanego kąckiego kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 178.
Od mianowanego kopca górami idąc w Zakrążku granicznym pól kąckich od miejskich żmigrodzkich kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 18. Od rzeczonego kopca dalej ku Potokowi Srebrny zwany idąc kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 36. Od tego potoka Srebrny zwany postępując pod wschód słońca kopiec usypany został od poprzedniego na sążni 48.
Dalej idąc górami wyżej potoka rzeczonego kopiec usypany został w odległości od poprzedniego na sążni 39. Od wspomnianego kopca pomiędzy krzaki za Krążkiem w załamaniu pól kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 33. Od rzeczonego kopca dalej wprost na górkę przeszedłszy za Srebrnym Potokiem kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 46. Dokończywszy już okrągu rzeczonego Srebrny Potoku i za ten przeszedłszy pod polem dawniej do arendy kąckiej należącym a teraz Pańskiem kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 144. Od tego kopca dalej idąc (-) pod polem Rachfałówka zwanym kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 55.
Dalej idąc pod wschód słońca nad Potokiem Kwiatkówka zwanym kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 110.
Z ostrzeżeniem (…) granic oryginalnymi dokumentami opisany podpisuję (…) J. Bobowski plnt [plenipotent], Ch.Fr. Kudrasiński Plpot, Stanisław Cze(i)kayski Wójt, Adam Machowicz Burmistrz, Jan Nowak wybrany, Szymon Parylak Wójt, Tomasz Gierlicki Prz.[ysiężny]
Ściana graniczna z wsią Starym Żmigrodem kącka
Od tego kopca dalej na wprost postępując po lewej stronie las Staro Żmigrodzki a po prawej pola kąckie gdzie pod polem Grzywaczówka a nad lasem Starożmigrodzkiem kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 157.
Od wspomnianego dalej idąc kopiec pod polem Prokopa Kaczmarczyka. Kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 80.
Od rzeczonego kopca dalej pod wschód słońca postępując poniżej gruntu Ćwierci Grzywaczówka nazwanego nad lasem Staro Żmigrodzkiem kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 88.
Od tego dalej idąc pod polem Andrzeja Peca poddanego kąckiego kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 90.
Dalej postępując pod wschód słońca pod gruntem Wojciecha Peca z Kątów kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 56.
Od pomienionego kopca dalej wprost postępując pod polem Jakuba Piwowarczyka poddanego kąckiego. Kopiec usypany został w odległości od poprzedniego na sążni 99.
Od tego dalej idąc pod polem Franciszka Jansa poddanego z Woli Kąckiego kopiec usypany został w odległości od poprzedniego na sążni 45.
Od rzeczonego kopca idąc nad Potokiem Pogorzałka zwanym do rzeki Wisłoki płynącym z góry pod polem Piotra Peca z Kątów kopiec usypany w odległości na sążni 73.
Od wzmiankowanego postępując Kopca nad drogami Przycznemi Kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 30. Od tego dalej idąc pod wschód słońca w Krzakach różnej drzewiny będących Kopiec usypany jest w odległości od poprzednich na sążni 36.
Dalej od rzeczonego idąc Kopca w samym lesie Pogorzała zwanym Kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 73.
Jeszcze dalej od rzeczonego Kopca wspomnianem lasem Pogorzała postępując Kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 37.
Od tego Kopca idąc drożyną graniczną lasem całej Pogorzałą Kopiec usypany jest w odległości od poprzedniego na sążni 30.
Dalej od rzeczonego Kopca postępując przy końcu lasu Pogorzały na styczyskach trzech granic Staro Żmigrodzkiej, Łysogurskiej y Kąckiey pod Krzakami różnemi lasu wspomnianego Kopiec usypany został w odległości od wspomnianego na sążni 38.
Zachowując sobie całość granic dawnej używanych podpisuję.
Datt ut. J.Bobowski Plnt. Tomasz Cętka wójt, Jędrzej Bal przysiężny, Szymon Parylak wójt, Tomasz Gierlicki Przysiężny.
Chr. Fr. Kadrasiński Plpott.
Na zdjęciu: cześć Kątów wczesną wiosną, widok z góry Golesz od strony Żmigrodu, znad dawnego lasu XX. Dominikanów.
Najnowsze komentarze