17-05-2012 
W jednej osobie: komendant „granatowej” policji, znienawidzonej przez ludzi podczas okupacji i później, po wojnie. Jednocześnie konspirator budujący siatki wywiadowcze Polskiego Państwa Podziemnego, pomagający zagrożonym aresztowaniami, ratujący Żydów i – rzec można – grający na nosie hitlerowcom. Przy tym blisko związany z Jasłem. Tu pełnił służbę i kształtował się jako policjant. Gdyby nie Józef Laska, komendant Policji Polskiej, Hugo Steinhaus, jasielska sława „królowej nauk” i honorowy mieszkaniec Jasła, mógł nie przetrwać wojny. Historię tego człowieka ukazał Michał Kalisz ze Stróż w artykule pt. „Józef Laska – policjant i żołnierz konspiracji”.
W 1939 r., w czasie wycofywania się na Wschód trafił do niewoli sowieckiej, z której jednak zdołał zbiec. W drodze do domu aresztowali go znów Niemcy. Tym umknął z kolumny jeńców. W lutym 1040 r. jako były policjant został wezwany do służby w Policji Polskiej, która była częścią niemieckiego aparatu okupacyjnego. Mianowano go komendantem posterunku w Bobowej.Funkcję te wykorzystał do działalności niepodległościowej. Już po miesiącu został zaprzysiężony do Związku Walki Zbrojnej przyjmując pseudonim „Orlicz”.Nie miejsce tu do opisywania wszystkich akcji Józefa Laski. Jest ich wiele, pokrótce scharakteryzowanych w artykule M. Kalisza. Czytając jego pracę nasuwa się spostrzeżenie, że jego losy stanowią świetny materiał na film przygodowy albo raczej thrillera, bo to co robił było igraniem ze śmiercią. Skoro na tym blogu piszę głównie o jasielskiem, wspomnę tu jedynie motyw dotyczący Hugona Steinhausa.
Józef Laska działając w strukturach ZWZ- AK zajmował się m.in. wyrabianiem fałszywych dowodów osobistych tzw. kenkart. Trafiały one do osób ściganych przez Niemców i dawały im nową tożsamość. Taką kenkartę otrzymał Hugo Steinhaus (na nazwisko Grzegorz Krochmalny). Dzięki temu łatwiej mógł ukrywać się wraz z rodziną w Berdechowie koło Stróż.
Steinhaus w swoich wspomnieniach wystawił prawdziwą laurkę policjantowi-dobroczyńcy tak charakteryzując jego osobę:Powojenne losy tego policjanta-bohatera były dość typowe dla „granatowych”. Kiedy przyszli sowieci, w styczniu 1945 r. został aresztowany przez NKWD pod zarzutem współpracy z Niemcami. Następnie wywieziono go w głąb Związku Radzieckiego. Do lipca 1945 przebywał w Donbasie. W jego sprawie interweniowało wiele osób, m.in. sam Hugo Steinhaus. Po powrocie osiadł na Śląsku, w Świętochłowicach. W 1946 r. został zrehabilitowany, jednak do 1955 r. był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Józef Laska zmarł w 1989 r., został pochowany na cmentarzu w Bytomiu.
Najnowsze komentarze